Laseroterapia siatkówki – zastosowanie, przebieg i możliwe efekty zabiegu

Laseroterapia siatkówki to metoda, w której lekarz kieruje precyzyjne impulsy światła na wybrane obszary siatkówki, aby ograniczyć postęp zmian chorobowych i wzmocnić osłabione tkanki. Zabieg wykonuje się ambulatoryjnie, zwykle trwa od kilku do kilkunastu minut i wymaga przygotowania oka kroplami znieczulającymi oraz rozszerzającymi źrenicę. Poniżej znajdziesz uporządkowane informacje o wskazaniach, przebiegu, rodzajach laserów i możliwych efektach, a także o zaleceniach po zabiegu.

Przeczytaj również: Jak przygotować się na wizytę u psychologa w ramach terapii małżeńskiej?

Najczęstsze wskazania: kiedy rozważa się laseroterapię siatkówki

Do najczęstszych wskazań należą zmiany naczyniowe i zwyrodnieniowe siatkówki, w których celem jest stabilizacja tkanek i ograniczenie powikłań. W praktyce klinicznej rozważa się ją m.in. w retinopatii cukrzycowej (ogniska przecieku, neowaskularyzacja), po zakrzepie żyły środkowej siatkówki lub jej gałęzi, a także w wybranych postaciach AMD (zwyrodnienie plamki związane z wiekiem) – zgodnie z kwalifikacją specjalisty. Laser bywa również stosowany w profilaktyce odwarstwienia, do zabezpieczania przedarć i obszarów zwyrodnień obwodowych, aby ograniczyć ryzyko dalszego rozwoju zmian.

Przeczytaj również: Jakie powinny być wygodne łóżka szpitalne?

Na czym polega działanie lasera na siatkówkę

W laseroterapii lekarz aplikuje ściśle odmierzane impulsy światła na określone punkty siatkówki. Ciepło powstające w tkance wywołuje kontrolowaną koagulację, co pozwala uszczelnić przeciekające naczynia, zredukować obszary niedokrwienia lub wytworzyć „spoiwo” wokół przedarcia. Dzięki użyciu soczewki kontaktowej i mikroskopu operacyjnego wiązka trafia dokładnie w wybrany cel, z minimalnym wpływem na otaczające struktury.

Przeczytaj również: Co warto wiedzieć o czasie trwania badania USG tarczycy?

Przebieg zabiegu krok po kroku

Przed zabiegiem podaje się krople znieczulające powierzchnię oka oraz krople rozszerzające źrenicę. Następnie lekarz zakłada na oko specjalną soczewkę kontaktową z żelem, co stabilizuje gałkę oczną i poprawia widoczność struktur dna oka. Podczas zabiegu pacjent patrzy w kierunku wskazanym przez lekarza, a do siatkówki dociera seria krótkich impulsów światła. W trakcie można odczuwać punktowe błyski lub lekkie ukłucia. Po zakończeniu soczewkę zdejmuje się, a pacjent otrzymuje instrukcje dotyczące postępowania w domu.

Rodzaje laseroterapii: kiedy stosuje się różne tryby

W okulistyce wykorzystuje się kilka trybów pracy lasera, dobieranych do celu terapeutycznego. W tzw. terapii destrukcyjnej (koagulacji) impulsy prowadzą do punktowego uszkodzenia chorych fragmentów siatkówki i zamknięcia patologicznych naczyń. W trybach bodźcowych, jak mikropuls czy laser 2RT, stosuje się bardzo krótkie serie impulsów o niższej energii, które mają oddziaływać na komórki nabłonka barwnikowego siatkówki i struktury sąsiednie, z ograniczeniem przegrzewania tkanki. Wybór parametrów i techniki zależy od rozpoznania oraz lokalizacji zmian.

Możliwe efekty i czego można się spodziewać po zabiegu

Efekty laseroterapii ocenia się w kontrolnych badaniach dna oka i OCT. Celem jest przede wszystkim ograniczenie progresji zmian, stabilizacja siatkówki i zmniejszenie ryzyka powikłań, takich jak odwarstwienie. U części pacjentów obserwuje się poprawę lub stabilizację ostrości widzenia, jednak nie każdy przypadek pozwala na istotną zmianę parametrów widzenia. Bezpośrednio po zabiegu możliwe są przejściowe zjawiska: olśnienia, zamglenie obrazu, krótkotrwała nadwrażliwość na światło. Objawy te zwykle ustępują wraz z działaniem kropli rozszerzających źrenicę.

Profilaktyczne zastosowania – zabezpieczanie obszarów ryzyka

Laser wykorzystuje się do tworzenia „bariery” wokół przedarć siatkówki oraz ognisk zwyrodnień na obwodzie. Celem takiego postępowania jest mechaniczne wzmocnienie miejsc o podwyższonym ryzyku i zmniejszenie prawdopodobieństwa rozwoju odwarstwienia. Decyzję o profilaktycznym zabiegu podejmuje lekarz po ocenie dna oka w wziernikowaniu pośrednim, często z użyciem soczewek do szerokiego pola.

Bezpieczeństwo i odczucia pacjenta

Nowoczesne urządzenia projektuje się tak, aby ograniczyć dyskomfort i wpływ na sąsiednie tkanki. Zwykle wystarcza znieczulenie powierzchniowe kroplami. Pacjenci opisują wrażenie błysków i krótkich punktowych ukłuć; ból, jeśli wystąpi, ma zazwyczaj łagodne nasilenie. Po zabiegu oko może być podrażnione, a widzenie – przejściowo zamglone. Z tego powodu zaleca się powrót do domu z osobą towarzyszącą i unikanie prowadzenia pojazdów do czasu normalizacji widzenia.

Zalecenia po zabiegu i kontrola

Po laseroterapii najczęściej stosuje się krople do oczu według indywidualnego schematu. Istotna jest obowiązkowa wizyta kontrolna, podczas której ocenia się efekt działania lasera i ewentualną potrzebę modyfikacji postępowania. Do czasu kontroli warto unikać intensywnego wysiłku, sauny i zanieczyszczeń mogących podrażnić powierzchnię oka. Jeśli pojawią się nagłe błyski, męty „jak sadza”, zasłona w polu widzenia czy ból, należy pilnie skontaktować się ze specjalistą.

Przykładowe sytuacje kliniczne: jak wygląda kwalifikacja

W retinopatii cukrzycowej kwalifikacja zwykle wynika z obecności ognisk przecieku, neowaskularyzacji lub rozległego niedokrwienia siatkówki. W zakrzepach żylnych laser rozważa się przy wtórnych powikłaniach naczyniowych. W AMD decyzja zależy od postaci choroby i lokalizacji zmian względem dołka. W przypadku przedarć siatkówki laser stosuje się do odgraniczenia uszkodzenia, aby ograniczyć szerzenie się płynu podsiatkówkowego. Każdorazowo o kwalifikacji decyduje badanie kliniczne, angiografia, OCT oraz charakter dolegliwości zgłaszanych przez pacjenta.

Przygotowanie do wizyty: co warto powiedzieć specjaliście

• Aktualne rozpoznania i przyjmowane leki, zwłaszcza przeciwkrzepliwe i przeciwpłytkowe.
• Przebyte zabiegi okulistyczne oraz urazy oka.
• Opis nagłych objawów: błyski, męty, cienie w polu widzenia, spadek ostrości.
• Wyniki badań obrazowych (OCT, angiografia), jeśli są dostępne.

Najczęstsze pytania pacjentów

Czy laseroterapia jest bolesna? Zwykle stosuje się znieczulenie w kroplach. Odczucia ograniczają się do błysków i punktowego dyskomfortu.

Jak długo trwa zabieg? Typowo kilka–kilkanaście minut, w trybie ambulatoryjnym, z dalszą obserwacją według zaleceń.

Kiedy widać efekt? Oceny dokonuje się w badaniu kontrolnym. Celem jest stabilizacja zmian i redukcja ryzyka powikłań.

Czy po zabiegu mogę prowadzić? Bezpośrednio po zabiegu widzenie bywa zamglone; prowadzenie pojazdów lepiej odłożyć do czasu normalizacji.

Więcej o metodzie i materiałach edukacyjnych

Rozszerzone omówienie tematu, w tym wskazań, przebiegu i możliwych działań niepożądanych, znajdziesz w opracowaniach naukowych i materiałach poradnikowych. Przykładowy opis zabiegu zawiera strona poświęcona zagadnieniu:  laseroterapia siatkówki. Zawsze warto odnieść te informacje do własnej sytuacji zdrowotnej podczas konsultacji.

Najważniejsze informacje w pigułce

• Wskazania: retinopatia cukrzycowa, następstwa zakrzepów żylnych, wybrane postacie AMD, profilaktyka przedarć i odwarstwienia.
• Przebieg: krople znieczulające i rozszerzające źrenicę, soczewka kontaktowa, seria precyzyjnych impulsów światła.
• Efekt terapeutyczny: ukierunkowany na stabilizację siatkówki i ograniczenie postępu zmian.
• Opieka po zabiegu: krople do oczu i obowiązkowa kontrola w ustalonym terminie.